Oczyszczanie na wiosnę – ajurwedyjski przepis na wiosenne przesilenie

Wiosną wszystko się zaczyna, odnawia. Cała przyroda ożywa. Wiosna to aktywność, wzrost, ekspansja, energia, kreatywność i ekspresja. Zupełnie odmienny czas od zimowej stagnacji, introspekcji i inercji. To idealny czas na oczyszczanie.

Spojrzymy na praktyczne wskazówki, jak zadbać o siebie wiosną i jakie produkty wybierać. Na końcu wpisu znajdziesz przepis na danie powszechnie stosowane w kuchni indyjskiej oraz medycynie ajurwedyjskiej. Wysłuchaj kilku słów na temat tego, jak ajurweda traktuje pokarm.

Oczyszczanie na wiosnę czas zacząć

Nadszedł czas, kiedy należy szczególnie zadbać o swoje ciało. To właśnie teraz oczyszczamy ciało na wiosnę. Ajurwedyjskie odżywianie sezonowe w porach przejściowych jest najważniejsze, ponieważ pory te najmocniej nas dociążają. Nasze ciała bowiem nie lubią gwałtownych zmian, a przesilenie wiosenne jak najbardziej do nich należy.

To czas przemiany drzewa – okres, kiedy najbardziej aktywne organy to wątroba i pęcherzyk żółciowy. Najlepszy w roku czas na post i oczyszczenie. Najlepszy czas na raw food – z małym dodatkiem.

Jak oczyścić organizm według ajurwedy

Na wiosnę powinniśmy jeść mniej i diametralnie zmienić jadłospis, aby pozbyć się z ciała resztek ciężkiego zimowego pożywienia i nagromadzonych toksyn.

Szczególnie ważne o tej porze roku są produkty świeże, lekkie i surowe, czyli wszelaka zielenina, zioła, kiełki, nowalijki, trawa jęczmienna i pszeniczna. To produkty wznoszące naszą energię w odróżnieniu od ciężkich zimowych dań, które kierowały ją w dół i do środka. To też produkty polecane przez ajurwedę i jogę w diecie sattwicznej – oczyszczającej i wspomagającej jogę oraz wszelkie praktyki duchowe.

Jakie dosze, takie smaki

Najlepsze wiosenne smaki to naturalny słodki połączony z gorzkim i ostrym.

Smak słodki naturalny to smak prostych dań z węglowodanów złożonych, jak na przykład zboża, rośliny strączkowe oraz wszelkie kiełkujące nasiona. Słodki smak pogłębia kiełkowanie, dlatego też na wiosnę szczególnie chętnie powinniśmy jeść wszelkie kiełki. Tego typu potrawy mają mocne działanie odnawiające, ale także wychładzające, zwłaszcza dla osób o konstytucji vata. Dla osób o przewadze tej doszy polecam jednocześnie zwiększyć ilość smaku ostrego, zdrowych tłuszczów oraz kasz w diecie.

Smak ostry

Smak ostry to smak pikantnych ziół i niektórych warzyw, jak na przykład:

• imbir
• chrzan
• czarny pieprz
• pieprz cayenne
• cebula, czosnek
• koper
• kminek
• anyż
• ostra papryka
• cynamon
• rozmaryn
• majeranek
• liść laurowy
• bazylia

Smak gorzki

Dobrze też zrobi nam dodanie ciut smaku gorzkiego, szczególnie w czasie przeprowadzania diet oczyszczających. To smak charakterystyczny na przykład dla:

• sałat
• mniszka
• cykorii
• lucerny
• selera naciowego

Niemniej używanie w czasie zimnej wiosny zbyt dużo tego smaku bardzo wychłodzi organizm. Im zimniejsza wiosna, tym większą wagę powinniśmy przykładać do częstszego spożywania kasz – doskonale się tu sprawdzi na przykład kasza jaglana czy pęczak pszeniczny.

Czas gotowania

Wiosną dania gotujemy stanowczo krócej, ale w wyższej temperaturze. Dobre wiosenne sposoby obróbki to blanszowanie, gotowanie na parze, szybkie obsmażanie, niedługie duszenie, krótkie gotowanie w szybkowarze.

Rezygnujemy w tym czasie z dań ciężkich i tłustych oraz długo gotowanych, sycących potraw.

Wegetarianizm i weganizm mile widziane

Zwracamy się w kierunku kuchni wegańskiej lub lekkiej wegetariańskiej. Jednak osobiście polecałabym zrezygnować w tym czasie z nabiału. Zaburzy on nasze oczyszczanie i niepotrzebnie obciąży organizm, odbierając energię procesom regeneracji i odnowy. Nabiał jedzony w czasie przesilenia zimowo-wiosennego przyczynia się także do gromadzenia się nadmiaru śluzu w ciele, co może skutkować seriami zbędnych przeziębień. Ghee, czyli klarowane masło, nie ma takich właściwości i w niewielkich ilościach jest zalecane także na wiosnę.

Holistyczny rzut oka na wiosenne oczyszczanie

W tym czasie szczególne znaczenie mają soki warzywne. Razem z surowym jedzeniem wspomagają one oczyszczenie wątroby. Na szczególną uwagę zasługują soki z marchwi i buraków, które można wzbogacić dodatkami soku z dyni, z natki pietruszki, ze szpinaku lub z selera naciowego.

Wiosna – czas wątroby

Z bardziej subtelnego punktu widzenia wątroba – organ, który jest przypisany wiośnie i wiosennemu oczyszczaniu – odpowiada za nasze emocje. Za nasz gniew i złość (w tym wpisie znajdziesz aż 4 przepisy ajurwedy łagodzące emocje: dieta łagodząca emocje dla vata).

Ludzie mający wątrobę oczyszczoną, w dobrej kondycji, są kreatywni i dynamiczni. Cechuje ich wysoki poziom energii. Są cierpliwi, tolerancyjni i elastyczni.

Nieoczyszczona, zaburzona wątroba przejawia się bardzo wyraźnie w naszym zachowaniu, powodując okazywanie mocnych emocji, wybuchów gniewu i złości. Osoby z zaburzoną wątrobą oscylują pomiędzy napadami wściekłości a nadmiernej wesołości, między wiecznym zmęczeniem a obsesyjnym pracoholizmem. Takie osoby są niecierpliwe i małostkowe.

Przepis na wzmocnienie procesu oczyszczania

W okresie wiosennym zaleca się pić napary z ziół, aby wzmocnić oczyszczanie. Polecam herbatkę z korzenia mniszka i korzenia łopianu o silnym działaniu odtruwającym, a także napar z cykorii i mięty pieprzowej.

Podążajmy za przyrodą

Ptaki śpiewają coraz głośniej, słońce mocniej przygrzewa, z ziemi wychodzą pierwsze kwiaty. Przyroda zaczyna nowy cykl. A my, ludzie, jesteśmy przecież jej częścią. Podglądnijmy ją, naśladujmy. Uwolnijmy się z zimowych balastów i zacznijmy na nowo, z czystą kartą. Wysprzątajmy nie tylko dom, lecz także – a może przede wszystkim – swój organizm.

I na sam koniec obiecany przepis.

Przepis na wiosenne oczyszczanie – kitchari

Kitchari to potrawa z ryżu basmati i dalu mung (rodzaj fasoli). Jest lekkostrawna, stanowi doskonałe połączenie białek i równoważy wszystkie 3 dosze (dowiedz się: którym typem doszy jesteś? a jeśli nie wiesz o co chodzi z tymi doszami, dowiesz się tutaj: 5 elementów natury i dosze). Ta prosta potrawa dodaje siły i energii oraz jest zalecana podczas postów, monodiet lub terapii oczyszczających (np. ajurwedyjski rytuał oczyszczający pańća karma).

Przepis na tridoszowe kitchari z dalu mung

Składniki:

• 1 szklanka żółtego łuskanego dalu mung (fasolka mung)
• 1 szklanka ryży basmati
• 2,5 cm świeżego imbiru
• 2 łyżki wiórków kokosowych
• 1 mała garść posiekanek kolendry
• 1/2 szklanki wody (+6szklanek wody)
• 3 łyżki ghee lub masła klarowanego
• 4cm kory cynamonu
• 5 strączków kardamonu
• 5 całych goździków
• 10 ziaren pieprzu czarnego
• 3 liście laurowe
• 1/4 łyżeczki kurkumy
• 1/4 łyżeczki soli
• 6 szklanek wody
• ulubione nowalijki

Przygotowanie krok po kroku:

1. Płucz ryż, aż woda będzie czysta. Namocz dal mung na kilka godzin (będzie lepiej strawny).Zblenduj imbir, kokos i kolendrę, wlej wodę i muksuj do uzyskania płynnej konsystencji.
2. Rozgrzej rondel, dodaj ghee, cynamon, goździki, kardamon, pieprz i liście laurowe. Mieszaj przez chwilę do uzyskania aromatu przypraw. Następnie usuń przyprawy.
3. Dodaj do rondla zmiksowane składniki, następnie kurkumę i sól.
4. Mieszaj do lekkiego zbrązowienia.
5. Dodaj dal mung i ryż, wymieszaj dokładnie.
6. Wlej 6 szklanek wody, przykryj, doprowadź do wrzenia. Gotuj przez 5 minut, następnie zmniejsz ogień, odkryj garnek częściowo i dalej gotuj około 20-25 minut, aż ryż i dal zmiękną.
7. Do kitchari dodaj dowolne nowalijki, świeże kiełki, zioła czy zieleninę według swoich preferencji.

To kitchari równoważy wszystkie dosze. Przepis na inne kitchari znajdziesz tutaj: Domowy jednodniowy Ajurwedyjski detoks dla odżywienia skóry

Więcej o tym, jak świadomie się odżywiać z duchem jogi posłuchasz w podcaście: