Które akcesoria do jogi masz już w domu, a które musisz kupić?

Każdy początkujący jogin na pewno spotkał się z dylematem, czy powinien kupić akcesoria do jogi. Czasem ambicja nie pozwala nam sięgnąć po pomoce, wydaje nam się, że nie są nam potrzebne i że powinniśmy sami wejść w odpowiednią pozycję bez użycia akcesoriów. 

Tymczasem taki upór może wyrządzić więcej szkody. Wszelkiego rodzaju akcesoria są jedynie narzędziem, które wykorzystujemy w pracy nad ciałem i które ma sprawić, że praktyka jogi będzie bardziej efektywna. Pomoce nie są przeznaczone wyłącznie dla początkujących. Doświadczeni jogini również z nich korzystają.

Jeżeli szukasz więc krótkiej odpowiedzi na pytanie, czy powinieneś używać akcesoriów podczas praktyki, brzmi ona: TAK! Jak najbardziej.

Różnego typu akcesoria do powszechnego użycia w praktyce jogi wprowadził B.K.S. Iyengar. W trakcie długoletniego nauczania jogi i eksperymentowania z ciałem wypracował on techniki wykorzystujące wielorakie pomoce.

Dzięki temu spopularyzował jogę i z pewnością przyczynił się do tego, że stała się ona bardziej dostępna.

Wykorzystanie akcesoriów spowodowało, że osoby cierpiące na jakieś dolegliwości, z różnymi ograniczeniami ruchowymi mogły również praktykować jogę i doświadczać jej pozytywnych efektów. Osłabiona kondycja spowodowana problemami zdrowotnymi, gorsza sprawność fizyczna wynikająca z wieku przestały stanowić przeszkodę.

Obecnie nawet osoby po poważnych wypadkach czy osoby niepełnosprawne uprawiają jogę. Ale choć to joga Iyengara, joga terapeutyczna i relaksacyjna głównie posługują się narzędziami pomocniczymi, to praktykujący inne metody również z powodzeniem mogą je stosować i czerpać z nich zyski.

Nauczyciele współpracujący z PortalYogi bardzo często podpowiadają jak uprościć pozycje, wykorzystując właśnie akcesoria w programach praktyki Ashtangi czy Vinyasy.

Czy potrzebuję akcesoriów do jogi?

Tak, jeśli:

• praktykujesz jogę według metody Iyengara (praktycznie wszystkie, może oprócz lin i drabinek, które ciężko by było zainstalować w domu)
• masz ograniczoną mobilność, problemy z kręgosłupem, zmniejszone zakresy ruchu lub inne dolegliwości/dysfunkcje układu ruchu
• praktykujesz yin jogę lub jogę restorative
• masz bardzo napięte mięśnie i trudno jest Ci wykonywać pełne asany poprawnie bez popełniania błędów w ułożeniu ciała

Jakie wyróżniamy rodzaje akcesoriów do jogi?

Zacznijmy od tego, że istnieje wiele rodzajów akcesoriów do jogi i każdy z nich służy nam nieco inaczej, ma odmienne zadanie i znajduje zastosowanie w innej grupie asan.

Najbardziej popularne rekwizyty to

• paski
• kostki wykonane z różnego tworzywa
• koce
• pianki do jogi
• wałki

Są też specjalne krzesła i ławeczki, a także bardziej specjalistyczne na przykład koło do jogi, służące między innymi do wygięć.

Na salach do jogi Iyengara często spotyka się także różnego rodzaju drewniane podkładki, liny zawieszone na ścianach, obciążniki czy nawet równoważnię.

Na początku praktyki, zwłaszcza w warunkach domowych, wystarczą Ci podstawowe pomoce, a niektóre z nich spokojnie możesz zastąpić przedmiotami codziennego użytku.

Domowe akcesoria do jogi

Jeśli nie chcesz lub nie możesz póki co zainwestować w profesjonalny sprzęt, wykorzystaj to, co masz w domu.

Grube książki sprawdzą się w roli klocków, ciasno zwinięty koc lub twarda poduszka (albo kilka poduszek załadowanych do jednej wąskiej poszewki) z powodzeniem może pełnić funkcję bolstera, a zamiast specjalnego paska do jogi można użyć dowolnego sznurka, apaszki, paska do spodni lub szlafroka, ale pod warunkiem, że nie jest rozciągliwy!

Z czasem być może zechcesz zaopatrzyć się w profesjonalne akcesoria, które mogą być trwalsze, bardziej stabilne i lżejsze, a czasem też po prostu wygodniejsze niż ich domowe zamienniki. Z pewnością komfort i bezpieczeństwo użycia profesjonalnego sprzętu będzie o wiele większe.

Po co używać akcesoriów do jogi i w czym mi pomogą?

Najogólniej rzecz biorąc, akcesoria do jogi mają pomóc, czy wręcz umożliwić wejście w niektóre pozycje, co bez ich użycia byłoby niewykonalne.

Sztywność ścięgien i więzadeł, ograniczony zakres ruchów w stawach, nadmierne napięcie mięśni powodują, że niektóre asany sprawiają nam ból i wywołują uczucie dyskomfortu.

W przypadku braku elastyczności szczególnie pomocne są kostki. Jeśli ustawimy na nich dłonie i potraktujemy jako przedłużenie naszego ciała, zyskamy większą kontrolę i stabilność pozycji. Będziemy mogli skupić się na symetrii ustawienia oraz odpowiednim otwieraniu miednicy i klatki piersiowej.

Kostkę można również podłożyć pod kość ogonową lub między łopatki w pozycjach wygięć w tył i w ten sposób pracować nad elastycznością kręgosłupa oraz klatki piersiowej.

Pasek z kolei przyda się w pozycjach rozciągających plecy oraz nogi. Kiedy nie możemy dosięgnąć i chwycić stopy, jednocześnie trzymając nogę wyprostowaną, możemy użyć paska i przy jego pomocy wykonać pozycję.

W różnego rodzaju skłonach w przód pasek umożliwia precyzyjną pracę z podstawą kręgosłupa. Jeśli mamy problem, żeby w siadzie utrzymać prosty kręgosłup, wystarczy wsunąć złożony koc lub wałek pod pośladki.

Akcesoria pozwalają Ci wejść w pozycje z odpowiednim ułożeniem ciała, jednocześnie nie przeciążając stawów czy mięśni. Eliminują zatem ryzyko urazów i wystąpienia poważniejszych dolegliwości. Sprawiają, że praktyka jogi jest bezpieczna i dostosowana do Twoich możliwości. Pogłębianie pozycji następuje stopniowo, z uwzględnieniem Twoich indywidualnych ograniczeń.

Niektóre asany, jeśli mają być wykonywane przez dłuższy czas, wymagają użycia pomocy, żeby były bezpieczne. Jeśli chcielibyśmy na przykład trwać w pozycji świecy kilkanaście minut, wsunięcie koca pod barki i zabezpieczenie tego rejonu może uchronić przed nadwyrężeniem szyjnego odcinka kręgosłupa.

Korzystanie z akcesoriów pozwala również na bardziej świadome zaangażowanie ciała w praktykę – trzymając klocek lub pasek, odkrywasz, w jaki sposób odpowiednio używać mięśni i ich napięcia, by wykonać wybraną asanę.

Ciało uczy się właściwych zachowań, zapamiętuje organizację ruchu w pozycji i prawidłowe ułożenie.

Jeśli masz trudności z utrzymaniem poprawnego ustawienia, na przykład w niektórych asanach zbyt szeroko rozstawiasz ręce lub rozjeżdżają Ci się nogi na boki, akcesoria mogą rozwiązać ten problem. Włożenie klocka między nogi i ściskanie go umożliwi Ci wyczucie pozycji i przyzwyczai do odpowiedniej pracy mięśni.

Zaawansowanym joginom, którzy opanowali technikę wykonywania asan, kreatywne wykorzystanie pomocy da możliwość rozwinięcia i pogłębienia praktyki. Rekwizyty wprowadzą do niej różnorodność i powiew świeżości. Pozwolą na modyfikacje pozycji i doświadczenie ich w nowy, nieznany dotąd, sposób.

Ostatnim zadaniem akcesoriów do jogi jest ułatwienie odprężenia. Na zakończenie sesji jogi pamiętamy o relaksacji.

Żeby asany spełniały swoją regenerującą rolę, ciało musi być ułożone w wygodnej i rozluźnionej pozycji. Jeśli któraś część ciała po uprzednim intensywnym wysiłku jest zbyt napięta, nasz umysł również nie będzie w stanie się wyciszyć i uspokoić. W takiej sytuacji możemy sięgnąć po wałek lub koce.

Wsunięcie akcesoriów pod szyję, kręgosłup, biodra, kolana lub inne miejsce, w którym odczuwamy dyskomfort, przyniesie ulgę i pozwoli ułożyć się w najwygodniejszą i sprzyjającej pozycji.

Dlaczego warto pokochać pracę z pomocami do jogi?

Podsumowując, akcesoria do jogi są nieocenioną pomocą zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych praktykujących. Mogą być traktowane jako środek do celu i przejściowe udogodnienie albo mogą na stałe wpisać się w praktykę jogi i twórczo ją rozwijać. Przynoszą następujące korzyści:

• Ułatwiają prawidłowe wykonanie pełnego wariantu asany, poprzez zwiększenie zakresu ruchów i ustabilizowanie ciała. Sprawiają, że pozycja staje się przystępna i komfortowa.
• Pozwalają na powolne i stopniowe pogłębianie pozycji, a przez to na wzmocnienie ciała i jego elastyczności w sposób bezpieczny.
• Nie dopuszczają do naciągnięcia i nadwyrężania stawów, ścięgien i mięśni. W zależności od pozycji zabezpieczają poszczególne części ciała przed przeciążeniem, a tym samym chronią przed urazami i minimalizują ryzyko kontuzji.
• Pomagają w pracy nad świadomością ciała. Dają możliwość „wyczucia” asany i właściwego ułożenia. Pozwalają na bardzo precyzyjne wykonywanie pozycji oraz jej pełną kontrolę.
• Umożliwiają przyjęcie komfortowej, w pełni rozluźnionej pozycji w trakcie medytacji i asan relaksacyjnych, poprzez odciążenie zbyt napiętych obszarów. Dzięki temu ułatwiają pełne odprężenie ciała i wyciszenie umysłu.

Jak wybrać akcesoria do jogi dla siebie?

Skoro już wiesz, że pomoce do jogi są przydatne, przeczytaj, jakie akcesoria są najpotrzebniejsze, jak nie zgubić się w ofercie dostępnej na rynku i wybrać odpowiedni rodzaj dla siebie. Nie musisz kupować wszystkich pomocy, ale kilka z pewnością Ci się przyda. Wybór zależy od Twoich indywidualnych potrzeb oraz predyspozycji Twojego ciała.

Twardy koc – dla każdego

Po złożeniu powinien zapewnić stabilne podparcie, najlepsze są koce cienkie i „zbite”. Jest konieczny do przykrycia w relaksie końcowym w śavasanie, ponieważ nawet najbardziej rozgrzane ciało szybko stygnie w bezruchu. Przydaje się osobom początkującym i mającym problemy z szyją w pozycjach odwróconych (świeca, pług) – służy jako podwyższenie pod barki. Nieoceniona pomoc w pozycjach siedzących, gdy tyły nóg są mało elastyczne.

Klocek – przydatny dla większości praktykujących

Ich wymiar zasadniczo jest ten sam, za to mamy do wyboru różne materiały (od najtwardszego i najcięższego do najbardziej miękkiego i lekkiego): drewno (dąb, buk, świerk, sosna), korek, pianka. Są bardzo wszechstronne – można ich użyć w pozycjach stojących (dla równowagi), siedzących, wygięciach do tyłu, można nawet użyć ich jako dodatkowego obciążenia, gdy ktoś chce popracować nad siłą.

Najczęściej stosuje się dwa klocki. Przynajmniej jeden warto mieć niezależnie od stopnia zaawansowania.

Który klocek wybrać?

• Klocki drewniane są najstabilniejsze. Są też ciężkie, więc nadają się jako pomoce stacjonarne. Im cięższy klocek, tym stabilniejszy, a do tego trudniej zniszczyć jego powierzchnię (dąb, buk); miękkie i zarazem lżejsze drewno to sosna (jest też tańsze). Niestety kostka drewniana jest najmniej wygodna (bardzo odczują to szczupłe osoby i te z tendencją do pękania naczynek czy powstawania siniaków). Jeśli chcesz oprzeć inną część ciała niż dłonie, klocek drewniany będzie zbyt twardy, ale jest na to sposób – wystarczy przykryć klocek złożonym kocem/matą lub włożyć go pod matę. Gdy opieramy kościste części ciała na klocku, dużo lepszym wyborem jest pianka czy nawet korek.
• Jeżeli dużo podróżujesz i wszelkie pomoce zabierasz ze sobą lub jeśli bierzesz swoje prywatne akcesoria na zajęcia poza domem, wówczas idealnym rozwiązaniem jest lekki klocek z pianki lub korka. Taki materiał dużo lepiej sprawdza się też w pozycjach, gdzie klocek podkłada się pod kręgosłup. Jest bardzo wygodny, gdyż nie wbija się w ciało, tak jak wbijałby się klocek drewniany.
• Klocek korkowy łączy w sobie stabilność i wygodę, jest więc sprytnym wyborem pomiędzy drewnem a pianką. Jest zdecydowanie bardziej wszechstronny, jednak jego sporym minusem jest zapach, który nie wszyscy tolerują.
• Jeżeli możesz sobie na to pozwolić, najlepiej byłoby sprawić sobie dwa klocki z dwóch różnych materiałów – jeden drewniany (gdzie kryterium wyboru byłby ciężar, czyli najlepiej dąb), a drugi piankowy lub korkowy.

Pasek – przydatny dla większości praktykujących

Pasek to konieczność, gdy osoba praktykująca jest mało elastyczna – bardzo pomaga w rozciąganiu nóg. Do wyboru mamy różne szerokości (3 cm i 4 cm) oraz długości paska (2 m, 2,5 m, 2,8 m aż do 3 m).

Długość paska dobieramy pod kątem budowy użytkownika (im wyższa osoba, tym dłuższego paska potrzebuje, im tęższa, tym szerszy pasek) i tego, do czego pasek będzie służył. Gdy paska używamy do skłonów i zakładania go za stopę, szerokość nie ma większego znaczenia, ale wygodniejsze wydają się paski wąskie.

Do korekt i wszędzie tam, gdzie pasek będzie się opierał, na przykład na biodrach czy łopatkach, szerszy jest o wiele wygodniejszy, ponieważ nie „wpija” się w ciało. Szerokość 3 cm jest najbardziej uniwersalna. Jeśli używamy paska tylko do łączenia stopy i dłoni, krótki jest najlepszym wyborem.

Długi sprawdza się jako pomoc na przykład w balansach, gdy potrzebna jest pętla oplatająca całe ciało.

Najbezpieczniej jest kierować się po prostu budową swojego ciała i wybrać pasek pod kątem swojej wysokości i wagi.

Wałek – przydatny dla większości praktykujących

Szukajcie go pod nazwą bolster – to po prostu znaczy… wałek, ale w ten sposób łatwiej znajdziecie go w sklepach internetowych czy stacjonarnych. Może mieć wypełnienie z gryki lub z bawełny. Bolstery do jogi są bardzo pomocne, jeżeli nie jesteśmy w stanie wykonać asany lub po prostu chcemy odpocząć.

Który wałek (bolster) wybrać?

Wałek do jogi z gryką

• jest ciężki, dobrze nadaje się do siadów
• ma właściwości antyalergiczne, choć trzeba co jakiś czas odkurzać wypełnienie
• jest twardy i elastyczny, więc nie odkształca się
• nie nagrzewa się i ma właściwości antypotowe
• z biegiem czasu łuska kruszy się i trzeba dopełniać wałek

Wałek do jogi z bawełną

• świetnie amortyzuje punkt wyginania się w wygięciach do tyłu
• jest miękki, dzięki czemu najlepszy w relaksacyjnych pozycjach ze skłonem do przodu – dobrze wypełnia przestrzeń
• nieco lżejszy od wałka z gryką o takich samych rozmiarach, więc łatwiej używać go do podparcia pionowego przy ścianie
• nie nadaje się do stabilnego podparcia w siadach (do siadów raczej twardy koc)

Woreczek relaksacyjny

Najmniej niezbędne z dostępnych akcesoriów, ale docenią je osoby, które nie mogą utrzymać zamkniętych oczu podczas relaksacji. Dostępne są woreczki z wypełnieniem z łusek gryczanych, a także z pachnących ziół czy lawendy, więc mogą być one świetnym uzupełnieniem relaksacji o element aromaterapii.

Pamiętaj, że wybór odpowiednich akcesoriów jest znaczący dla Twoich ćwiczeń. Jeżeli jednak wolisz domowe sposoby, to zamiast bolstera możesz użyć zwiniętego koca, a zamiast klocka – kilka książek. Chodzi przede wszystkim o komfort podczas praktyki.

Dołącz do Internetowego Studia PortalYogi i weź udział w wyzwaniu:

Dołącz do wyzwania i rozpocznij regularną praktykę Jogi: Pierwsze kroki na macie: Joga dla pre-początkujących

10 dni wyzwania pomoże Ci stopniowo oswoić się z przebywaniem na macie i spotkać się na niej ze swoim prawdziwym JA.