Joga oddziałuje na kręgosłup i na całe ciało. Zrozumienie tego działania pomoże nam ustalić jak powinniśmy dobierać asany i jak w nich pracować.
Zacznijmy od tego, że techniki hatha jogi to bogato wyposażona skrzynka z narzędziami. Mamy zatem cel – poprawić swój stan zdrowia. Mamy też instrumenty o dobrej opinii. Jednak aby osiągnąć cel, musimy wiedzieć, jak tych narzędzi używać, na jakim rodzaju gruntu własnego.
Potrzebujemy także sporej dawki fachowej wiedzy i umiejętności.
Bogactwo asan, a także szeroki repertuar ich modyfikacji, od wielu dekad jest wykorzystywany terapeutycznie. Może z powodzeniem pełnić rolę współczesnej kinezyterapii dla kręgosłupa, stawów i tkanek miękkich.
Chociaż podkreśla się wielowiekową tradycję jogi, warto wiedzieć, że rozwiązania ruchowe, na jakich opierają się asany, są bardzo często niezwykle podobne do tego, na co zwraca się uwagę we współczesnej fizjoterapii.
Mianowicie opierają się na złożonych wzorcach ruchowych, angażujących ciało trójpłaszczyznowo oraz bazujących na rozwijaniu propriocepcji i stabilizacji.
Wiele asan to swego rodzaju gesty całego ciała, które po bliższym przeanalizowaniu odsłaniają przed nami niezwykłe współdziałania stymulujące układ nerwowy, system mięśniowo-powięziowy, a nawet oddziałujące na narządy wewnętrzne. Działają w sposób podobny do założeń leczenia osteopatycznego. Mianowicie mają równoważyć napięcia i prowadzić do homeostazy, czyli zbalansowania wszystkich systemów naszego organizmu.
Między innymi właśnie możliwość „mechanicznego” oddziaływania na swoją fizjologię za sprawą precyzyjnych gestów ciała odróżnia podejście jogi od innych form ruchu służących poprawie kondycji fizycznej i stanowi o jej ponadczasowym pięknie.
Praktykuj kiedy chcesz, gdzie chcesz, nawet offline, korzystając z naszego e-booka. 7 jogowych flow czeka na Ciebie
Możliwość terapeutycznego wykorzystania jogi w pracy z narządem ruchu wymaga określenia rodzaju naszego dysbalansu mięśniowego, czyli rodzaju nierównowagi wzajemnych napięć mięśniowych. To ona powoduje, iż wykorzystujemy wzorce ruchu i postawy w sposób, który bardzo często prowadzi do przeciążeń i w konsekwencji do bólu zlokalizowanego w konkretnym miejscu (przeczytaj: w jaki sposób asany łagodzą dolegliwości kręgosłupa).
Przykładowo niewłaściwy sposób poruszania się łopatki początkowo w niczym nam nie przeszkadza. Jednak po czasie i w połączeniu z naszymi aktywnościami może rozwinąć problemy bólowe barku czy też szyjnego odcinka kręgosłupa.
Dysbalans mięśniowy wyraża się również w różnego rodzaju typach naszej postawy oraz w preferowanym sposobie poruszania się.
Zatem jeśli już mamy przeciążenia i ból, najpierw potrzebujemy zidentyfikować rodzaj dysbalansu, aby zrozumieć, skąd biorą się nasze dolegliwości. Dopiero potem zastanawiamy się, które pozycje mogą nam służyć, a które nie. W istocie rzeczy jednak, w większości przypadków od pytania „co robić” ważniejsze jest „jak to robić”.
Dlatego z terapeutyczną jogą nierozerwalnie wiąże się refleksja nad metodyką wykonywania ćwiczeń.
Praca z konkretnym dysbalansem polega nie tylko na zrównoważeniu wzajemnych napięć przeciwstawnych mięśni czy dominujących taśm mięśniowo-powięziowych. Niemal w każdym przypadku fundamentem tak pojętej rehabilitacji jest skorygowanie elementarnych programów ruchowych zapisanych w naszym ciele, a przede wszystkim wzorca oddychania oraz powiązanego z nim wzorca postawy.
Szczególnie mocno jest on stymulowany w pracy równoważnej, gdzie dynamicznie reagujemy na wychwiania środka ciężkości.
Nawet kiedy problemem jest bark, często okazuje się, że znacznie lepiej jest go kontrolować, gdy mamy prawidłowe zakotwiczenie w podłożu i sprzężony z tym sposób oddychania. Właśnie w takiej kolejności powinniśmy ustalać harmonogram działań, aby efekt był spójny i trwały.
Dopiero na tym etapie zaczynamy zastanawiać się, jakie warianty asan wykorzystać i jak głęboko w nich pracować (zobacz proponowane 8 asan na zdrowy kręgosłup i prawidłową postawę). Pewne jest, że podczas leczniczych ćwiczeń nie ma prawa towarzyszyć nam „nasz” ból.
Możesz czuć rozciąganie czy wysiłek mięśniowy, ale jednym z najbardziej błędnych stereotypów jest, że „musi boleć, aby było lepiej”.
Dla wsparcia zdrowia nie potrzebujemy pracować głęboko. Potrzebujemy za to pracować dokładnie i rozumieć, co i po co robimy.
Zbyt trudne pozycje lub zbyt długie czasy trwania w nich powodują właśnie uruchamianie najlepiej znanych nam wzorców ruchowych. Wszystko po to, aby sprostać zadaniu. Wzorce te to nic innego, jak utrwalony dysbalans. Joga skierowana na kręgosłup pozwala przywrócić równowagę napięcia mięśni.
Dlatego jedną z najważniejszych rzeczy jest dobre rozpoznawanie, kiedy pracujemy prawidłowo, a kiedy już tylko chcemy przetrwać!
Praca z własnymi ograniczeniami czy bólem to lekcja i doświadczenie. Warto wyciągać wnioski z tych doświadczeń i studiować praktykę jogi, aby wykorzystywać ją dla swojego zdrowia.
Znaczna część zaawansowanych pozycji jogi daleko wykracza poza biomechaniczne normy naszego ciała. Dla wielu wykonanie tych pozycji jest możliwe do osiągnięcia, ale – jak każda tego typu aktywność – obarczone ryzykiem kontuzji. Dlatego starajmy się umiejętnie używać jogi, korzystać z niej, a niekoniecznie naginać swoje granice, aby spełnić marzenia o skomplikowanych asanach.
Jak w wielu dziedzinach, czasem trzeba stać się zaawansowanym, żeby odkryć i docenić prostotę podstawowych pozycji i klasycznej zrównoważonej pracy.
Powodzenia!
A teraz zapraszam Cię do praktyki jogi dla Twojego kręgosłupa!
Spróbuj uporządkowanej praktyki jogi na kręgosłup, która pomoże wyrównać dysbalans mięśni pleców. Dołącz do PortalYogi – Studio Jogi Online już dzisiaj i sprawdź sam, ile dobra tam na Ciebie czeka! Na przykład Wyzwanie: Kręgosłup bez bólu z Mateuszem Stańczakiem!
Jogą zajmuje się od 20 lat. W gabinecie pracuje z wykorzystaniem mięśniowo-powięziowych konceptów postrzegających organizm jako całość, gdzie wnioski kliniczne wymagają przeanalizowania całokształtu funkcjonowania i historii człowieka. W pracy na macie do jogi posługuje się własnym konceptem metodycznym, wykorzystującym połączenie jogi oraz fizjoterapii. Dotyczy to zarówno repertuaru ćwiczeń, jak i strategii ich wykorzystywania w celu korygowania dysbalansu mięśniowego, co wymaga odwołania się do ogólnych założeń budowania postawy, jak i indywidualnych uwarunkowań każdej ćwiczącej osoby.
Artykuły, które mogą Ci się spodobać.
Dołącz do naszej jogowej społeczności. Otrzymasz od nas zniżkę na pierwszy miesiąc do Studia, darmowe materiały pomocne w praktyce jogi, cotygodniową inspirację oraz ekskluzywny dostęp do jogowych wydarzeń oraz promocji.